Zonder Focus geen Vooruitgang – Hoe je als schoolleider koers houdt in een wereld vol afleiding
Focus klinkt mooi. Krachtig ook. Als iets wat je gewoon even aanzet en dan vanzelf blijft lopen. Maar jij en ik weten: zo werkt het niet. Zeker niet in het onderwijs, waar de waan van de dag vaak genadeloos binnenkomt.
Kijk je liever naar de video van dit blog?
Of luister je liever naar de podcast van dit blog?
Als schoolleider begint je dag vaak al voordat je goed en wel op gang bent:
Ouders aan de lijn
Een onverwachte ziekmelding
Collega’s die "heel even" iets willen overleggen
Voor je het weet, is het drie uur ’s middags en ben je vooral bezig geweest met het blussen van brandjes. Je intenties waren goed, je to-do lijst stond scherp, maar de praktijk had andere plannen.
In mijn vorige blog bespraken we hoe focus het fundament vormt onder duurzaam leiderschap. Vandaag gaan we een laag dieper: hoe houd je die focus vast?
Focus vraagt onderhoud
Focus is geen knop die je één keer indrukt. Het is een vaardigheid. Een spier die je traint, dagelijks.
Juist in de hectiek van het onderwijs is dit essentieel. Want als jij je aandacht verliest, beweegt het hele systeem mee in onrust. Wat je dus nodig hebt, is een manier om te blijven kiezen. Voor wat telt.
Waarom Focus zo snel vervliegt
Focus houden in een schooldag is topsport. Niet omdat je het niet wil, maar omdat je voortdurend uitgedaagd wordt om je aandacht te versnipperen.
Herken je dit?
Je begint je dag met drie duidelijke prioriteiten, maar dan belt een ouder met een klacht.
Je zit midden in een beleidsstuk, als een collega ‘even wil sparren’.
Je inbox explodeert naarmate de dag vordert.
En ondertussen bekruipt je het gevoel dat je vooral aan het reageren bent. In plaats van sturen. Dat vreet energie.
Wat veroorzaakt deze versnippering?
Een context met veel stakeholders
Tegengestelde belangen
Weinig ruimte om stil te staan
Het probleem ligt niet bij jou als persoon. Het is het systeem waarin je werkt. En dat systeem vraagt om leiderschap. Om een intern kompas dat je helpt om scherp te blijven:
“Is dit écht belangrijk genoeg voor mijn aandacht?”
Van Reactief naar Regie: Focus door Ritme
Wat helpt niet?
Nog harder werken
Nóg een takenlijstje maken
Wat helpt wel?
Ritme
Rituelen
Start je dag niet in je inbox
Begin in je hoofd. Neem vijf minuten voordat je afglijdt in de stroom van mail en vergaderingen. Stel jezelf deze vragen:
Wat is vandaag écht belangrijk?
Wat verdient mijn volle aandacht?
Wat mag ik loslaten of uitstellen?
Schrijf daarna je top 3 prioriteiten op. Niet meer dan drie. Alles daarboven is ruis.
Klinkt simpel? Is het ook. Maar het werkt. Elke dag weer.
Thema-ochtenden voor diepe Focus
Reserveer bijvoorbeeld elke woensdagochtend voor:
Strategisch denken
Onderwijskundig leiderschap
Blok dit in je agenda alsof het een externe afspraak is. Alleen is dit er één met jezelf – en minstens zo belangrijk.
Focus aan het einde van je dag
Sluit je werkdag af met een korte reflectie. Niet om jezelf af te rekenen, maar om te leren. Gebruik tien minuten voor vragen als:
Waar was ik vandaag het meest effectief?
Waar werd ik afgeleid?
Wat verdient morgen opnieuw mijn aandacht?
Dit vaste moment brengt rust, overzicht en hernieuwde focus voor de volgende dag.
Heb jij al kennisgemaakt met mijn e-book "De FOCUS-Formule?" Dit e-book gaat veel dieper in op het belang van Focus voor jouw leiderschap. Lees hier meer.
Wat je laat liggen is net zo belangrijk
In een wereld waarin alles urgent lijkt, is het verleidelijk om alles op te pakken. Maar leiderschap gaat niet over alles doen. Het gaat over kiezen.
Afschalen als leiderschapsstrategie
Vraag jezelf:
Wat kan ik vandaag afschuimen?
Welke taken kan ik delegeren of schrappen?
Welke verwachtingen mag ik bijstellen?
Denk bijvoorbeeld aan:
Overleggen waar je weinig bijdraagt
Verslagen die niemand leest
Taken die prima bij een teamlid passen
Vergaderdruk is één van de grootste focuskillers. Doorbreek het patroon door het gesprek te openen over effectiviteit, niet over gewoonte.
Grenzen stellen is kracht tonen
Ja, je gaat soms ‘nee’ moeten zeggen. Ja, je gaat soms iemand teleurstellen. Maar het alternatief – een uitgeputte leider zonder richting – helpt niemand verder.
Leiderschap met Aandacht = Teams met Energie
Wat jij doet, doet ertoe.
Als jij rust uitstraalt, volgt je team.
Als jij prioriteert, voelt je team ruimte.
Als jij gefocust werkt, stimuleer je hetzelfde gedrag.
Focus is besmettelijk
Een team floreert niet door harder werken, maar door helderheid:
Wat is de bedoeling?
Waar werken we naartoe?
Wat laten we liggen?
Neem je team mee in jouw keuzes. Deel je top 3 prioriteiten. Vertel waarom je bepaalde dingen parkeert. En nodig anderen uit om hetzelfde te doen.
Voorbeeld: bouw een focuscultuur
Stel: jij werkt voortaan elke vrijdagmiddag ongestoord aan je jaarplan. Je communiceert dit openlijk, en je nodigt collega’s uit hetzelfde te doen. Wat gebeurt er?
Je geeft het goede voorbeeld
Je normaliseert geconcentreerd werken
Je bouwt aan een cultuur van betrokkenheid
Mensen raken meestal niet uitgeput door werk. Maar door:
Onduidelijkheid
Vage verwachtingen
Continue interrupties
Duidelijke prioriteiten = rust = energie.
Van Focus naar Flow
Er komt een moment waarop focus overgaat in flow. Waarin alles klopt:
Je agenda sluit aan bij je visie
Je tijd wordt besteed aan wat telt
Je werkt op betekenis, niet op haast
Flow betekent: je bent zó in lijn met je doelen, dat je nauwelijks moeite hoeft te doen om vooruit te komen. Niet omdat het makkelijk is, maar omdat je keuzes kloppen.
Focus is de toegangspoort
Flow ontstaat als:
Je dagelijks je koers bepaalt
Je ruimte laat voor reflectie
Je vertrouwt op richting in plaats van controle
Focus is dus niet het doel. Het is het kompas. De poort naar rust, ritme en resultaat.
Focus is geen luxe – het is leiderschapskracht
Leiderschap in het onderwijs is prachtig. Maar ook intens. De kunst is niet om alles te willen doen, maar om dát te doen wat telt.
Focus helpt je daarbij.
Het geeft richting
Het voorkomt verspilling
Het creëert rust in roerige tijden
Dus adem. Zet je drie belangrijkste aandachtsgebieden op papier. En kies bewust. Niet morgen. Vandaag.
Want zonder focus geen koers. En zonder koers geen duurzaam leiderschap
Heb je vragen over dit blog of over mijn aanbod om jou verder te helpen in je leiderschap? Vul dan het onderstaande formulier in en ik reageer binnen 24 uur.
René Rensen I De Onderwijskapitein
"Voor leidinggevenden die liever sturen dan verzuipen"
Ik ben mentor voor leidinggevenden in het onderwijs. Voel jij je soms overweldigd door de constante stroom aan taken en verantwoordelijkheden? Heb je het gevoel dat je meer aan het blussen bent dan aan het sturen? Dan moet je bij mij zijn!