Veel leidinggevenden in het primair onderwijs worstelen ermee: ze beginnen de dag met een goed voornemen, maar voor ze het weten zijn ze de hele dag bezig met het blussen van brandjes. Aan het einde van de dag voelen ze zich uitgeput en hebben ze het gevoel dat ze vooral reactief bezig zijn geweest. Datgene wat ze echt wilden doen, blijft liggen. Dit zorgt niet alleen voor werkdruk en stress, maar belemmert ook hun persoonlijke groei en leiderschapsontwikkeling.
Als de Waan van de Dag regeert, ben jij niet degene die bepaalt hoe jouw werkdag eruitziet. Je laat je leiden door de urgentie van anderen en verliest grip op je eigen prioriteiten. Dat is niet houdbaar, zeker niet als je duurzaam en met energie je werk wilt blijven doen. Maar hoe doorbreek je dit patroon? Hoe zorg je ervoor dat jij de regie pakt over jouw dag en niet langer overgeleverd bent aan de drukte om je heen?
In dit artikel deel ik concrete strategieën waarmee jij als leidinggevende grip krijgt op de Waan van de Dag. Strategieën die je helpen om vanuit rust, focus en structuur te werken, zodat je niet alleen effectiever wordt, maar ook meer voldoening uit je werk haalt.
Waarom is de Waan van de Dag zo hardnekkig?
Laten we eerlijk zijn: de Waan van de Dag heeft ook een bepaalde aantrekkingskracht. Als leidinggevende krijg je energie van het helpen van je team, het oplossen van problemen en het schakelen tussen verschillende taken. Het voelt nuttig. Je wordt voortdurend aangesproken, je bent nodig, je voelt je betrokken. En ja, dat geeft een zekere voldoening.
Maar tegelijkertijd houd je hiermee een patroon in stand dat je belemmert om aan de lange termijn te werken. Je blijft hangen in de dagelijkse hectiek en komt niet toe aan strategische keuzes, teamontwikkeling of je eigen leiderschapsontwikkeling. En hoe langer je in deze modus blijft, hoe moeilijker het wordt om eruit te stappen.
Daarom is de eerste stap om bewust te worden van jouw rol in dit patroon. Vraag jezelf af: Waarom laat ik me steeds meeslepen door de Waan van de Dag? En nog belangrijker: Wat levert het me op als ik dit patroon doorbreek?
Een krachtige motivatie kan zijn: "Ik wil tijd en ruimte creëren om mijn team écht verder te helpen, in plaats van steeds ad hoc problemen op te lossen." Of: "Ik wil meer grip op mijn dag, zodat ik niet uitgeput thuiskom, maar energie overhoud voor mezelf en mijn gezin."
Jouw intrinsieke motivatie is de sleutel tot verandering. Zonder sterk genoeg ‘waarom’ val je al snel terug in oude patronen.
Daarnaast is het belangrijk om te kijken naar externe factoren. Wat zijn de grootste afleidingen binnen jouw schoolorganisatie? Zijn het onverwachte telefoontjes, e-mails of collega’s die steeds met vragen bij je komen? Het helpt om deze afleidingen te inventariseren en bewust strategieën te ontwikkelen om ze te verminderen. Een voorbeeld hiervan is het inplannen van ‘kantooruren’ waarop mensen met vragen bij je kunnen komen, zodat je niet de hele dag gestoord wordt.
De rol van technologie
Veel leidinggevenden laten zich onbewust leiden door technologie. Denk aan de constante stroom van e-mails, appjes en notificaties. Een eenvoudige maar effectieve manier om meer grip te krijgen op je tijd is door meldingen uit te zetten en vaste momenten in te plannen waarop je je inbox checkt. Dit voorkomt dat je constant afgeleid wordt en helpt je om gefocust te blijven op je belangrijkste taken.
Waarom uitstelgedrag een valkuil is
Soms lijkt het makkelijker om brandjes te blussen dan om te werken aan je langetermijndoelen. Dit komt omdat veel mensen een onbewuste weerstand voelen tegen belangrijke, strategische taken. Ze voelen als ‘te groot’ of ‘te ingewikkeld’. Door die taken in kleinere stappen op te breken en ze als eerste op de dag aan te pakken, zorg je ervoor dat je niet in de valkuil van uitstelgedrag trapt.
De psychologie achter het altijd ‘druk’ zijn
Veel leidinggevenden associëren druk zijn met belangrijk zijn. Als je constant bezig bent, lijkt het alsof je waarde toevoegt. Maar is dat echt zo? Effectieve leiders weten dat ‘druk’ zijn niet hetzelfde is als productief zijn. Vraag jezelf eens af: ben ik bezig met de juiste dingen, of ben ik gewoon bezig? Het verschil tussen deze twee bepaalt of jij grip hebt op je tijd of niet.
De belangrijkste oorzaak van de Waan van de Dag is dat je geen duidelijke structuur hebt voor je dag. Je begint je dag met de intentie om ‘dingen gedaan te krijgen’, maar zonder een concreet plan laat je je al snel leiden door wat er op je afkomt. Wil je grip krijgen op je tijd? Dan moet jij de baas worden over jouw agenda, in plaats van dat anderen bepalen hoe jouw dag eruitziet.
Een aantal essentiële stappen:
Begin elke dag met een plan. Zorg ervoor dat je je drie belangrijkste doelen helder hebt. Schrijf ze op en plan ze in tijdsblokken. Gebruik tools zoals een bullet journal, digitale planner of notitiesysteem om consistent te werken aan wat echt belangrijk is.
Blokkeer ononderbroken werktijd. Dit betekent niet alleen dat je je deur sluit, maar ook dat je collega’s en teamleden informeert over wanneer je niet gestoord wilt worden. Gebruik eventueel noise-canceling koptelefoons of werk buiten je normale kantoorruimte voor extra focus.
Bewuste momenten voor ad-hoc zaken. Creëer vaste momenten in je dag waarop je beschikbaar bent voor vragen. Dit kan bijvoorbeeld een half uur in de ochtend en een half uur in de middag zijn. Dit voorkomt dat je de hele dag door onderbroken wordt.
Gebruik time-blocking. Deel je dag in vaste blokken in. Plan ochtenden voor diep werk en middagen voor meetings of overleg. Hierdoor werk je effectiever en weet je precies wanneer je aan wat werkt.
Prioriteer en elimineer. Gebruik de Eisenhower-matrix om onderscheid te maken tussen urgente en belangrijke taken. Vermijd taken die geen waarde toevoegen en wees selectief in waar je tijd aan besteedt.
Durf ‘nee’ te zeggen. Dit betekent niet alleen weigeren, maar ook grenzen stellen en alternatieven aanbieden. Bijvoorbeeld: "Ik kan dit nu niet oppakken, maar ik kan het volgende week inplannen of iemand anders erbij betrekken."
Evalueer je planning aan het einde van de dag. Reflecteer kort op wat goed ging en wat niet. Wat kun je morgen beter doen? Kleine aanpassingen helpen je om steeds efficiënter te werken en meer grip te krijgen op je dag.
Word de kapitein van je eigen werkdag
De Waan van de Dag hoeft niet langer jouw kompas te zijn. Door bewust keuzes te maken, een duidelijke structuur aan te brengen en je leiderschapsstijl te versterken, krijg je grip op je tijd en energie.
Het vraagt discipline en doorzettingsvermogen, maar de beloning is groot: meer rust, meer focus en meer voldoening in je werk. En dat is precies wat jij als leidinggevende nodig hebt om niet alleen effectief te zijn, maar ook duurzaam inzetbaar te blijven.
Elke verandering begint met één keuze: kies je ervoor om de controle over je tijd terug te nemen? Jij bepaalt hoe jouw werkdag eruitziet. Jij bent de kapitein. Pak het roer en navigeer jouw leiderschap richting focus, rust en structuur!
Heb je een vraag over dit blog of wil je een opmerking plaatsen? Neem dan contact met ons op via onderstaande knop.
René Rensen I De Onderwijskapitein
Het is de missie van De Onderwijskapitein om leidinggevenden in het onderwijs te helpen hun leiderschap te versterken. Ik zorg voor Focus, Rust en Structuur zodat jij geïnspireerd leiding kunt geven aan jouw team én aan de schoolontwikkeling.