Wat er gebeurt als je je drijfveren negeert: Over leiderschap zonder innerlijk kompas

vervolg van het blog

Veel schoolleiders herkennen dit gevoel, maar benoemen het nauwelijks. Ze zijn immers gewend verantwoordelijkheid te dragen, door te gaan, het grotere geheel voor ogen te houden.

Wat ze vaak niet direct zien, is dat dit ongemak zelden te maken heeft met werkdruk op zichzelf, maar veel vaker met iets fundamentelers: het langzaam losraken van hun eigen drijfveren.

Wanneer leiderschap zijn bedding verliest

Niemand wordt schoolleider om geleefd te worden. De meeste leiders beginnen hun rol met een helder beeld van wat zij willen betekenen, voor hun team, voor leerlingen en voor het onderwijs als geheel. Er is een innerlijke overtuiging, een moreel kompas dat richting geeft aan keuzes en handelen.

Maar dat kompas raakt zelden in één klap zoek. Het verdwijnt niet plotseling, het wordt langzaam overstemd. Door verwachtingen, door loyaliteit, door de continue druk om beschikbaar te zijn. Door het idee dat je er altijd moet zijn, dat je alles moet dragen, dat het nu even niet over jou mag gaan.

Zo ontstaat leiderschap dat steeds minder gevoed wordt door overtuiging en steeds meer door noodzaak. Je handelt niet meer vanuit wat klopt, maar vanuit wat moet. Niet omdat je niet beter weet, maar omdat je geen ruimte meer voelt om anders te kiezen.

Drijfveren zijn geen luxe, maar richtinggevers

Drijfveren worden vaak onderschat. Ze worden gezien als iets zachts, iets persoonlijks, iets dat je “erbij” hebt. In werkelijkheid vormen ze de onderstroom van je leiderschap. Ze bepalen waar je energie van krijgt, waar je grenzen liggen en welke keuzes voor jou wel of niet verdedigbaar zijn.

Wanneer je structureel handelt in strijd met die drijfveren, vraagt dat iets van je. Het kost energie om beslissingen te nemen die niet resoneren met wie je bent. Het kost mentale ruimte om voortdurend te laveren tussen wat je voelt en wat er van je gevraagd wordt. En het kost leiderschapskracht om richting te blijven geven terwijl je innerlijke anker losser komt te liggen.

Het sluipende effect van aanpassen

Wat het verraderlijk maakt, is dat aanpassen vaak wordt beloond. Je bent flexibel, meegaand, betrouwbaar. Je vangt op wat nodig is en je laat zien dat je verantwoordelijkheid neemt. Maar elke keer dat je een waarde parkeert, een grens opschuift of een keuze maakt die niet helemaal klopt, lever je ongemerkt iets in.

Niet meteen. Niet dramatisch. Maar wel structureel.

Na verloop van tijd merk je dat besluiten zwaarder worden, dat je vaker twijfelt en dat je minder helder voelt waar je eigenlijk naartoe wilt. Je team voelt die aarzeling, ook al kunnen ze haar niet altijd benoemen. Richting wordt diffuser, focus lastiger en rust schaarser.

Leiderschap zonder innerlijk kompas

Leiderschap zonder innerlijk kompas is niet luid of chaotisch. Het is vaak juist heel functioneel aan de buitenkant. Maar van binnen ontstaat er spanning. Je reageert meer dan je stuurt. Je agenda vult zich met wat urgent is, terwijl dat wat wezenlijk is steeds minder ruimte krijgt.

Dit is het punt waarop veel schoolleiders harder gaan werken, terwijl ze eigenlijk iets anders nodig hebben: herijking. Niet van hun taken, maar van hun uitgangspunten.

Mini-oefening: terug naar de kern

Sta eens stil bij de volgende vragen, zonder ze meteen te willen oplossen:

Wanneer voelde mijn leiderschap voor het laatst echt kloppend?
Wat was er toen anders in hoe ik keuzes maakte?
Welke waarde leefde ik toen zichtbaar, en waar wijk ik daar nu van af?

Deze vragen zijn geen oordeel, maar een uitnodiging. Ze helpen je herinneren wie jij bent als leider, los van de drukte van alledag.

Wat er verandert als je weer vanuit drijfveren leidt

Wanneer je opnieuw verbinding maakt met wat jou drijft, ontstaat er ruimte. Niet omdat het werk minder wordt, maar omdat keuzes helderder worden. Je hoeft minder uit te leggen, minder te compenseren en minder te trekken.

Besluiten voelen lichter, grenzen logischer en focus natuurlijker. Rust wordt geen toeval meer, maar een gevolg van leiderschap dat weer gedragen wordt door overtuiging in plaats van overleving.

Van inzicht naar dagelijkse praktijk

Inzicht alleen is niet genoeg. Drijfveren hebben structuur nodig om daadwerkelijk richting te geven aan je dag. Zonder focus en regie blijven ze goede intenties. Pas wanneer je ze vertaalt naar hoe je je tijd indeelt, waar je ja tegen zegt en wat je bewust laat liggen, worden ze leidend.

Daar, op het snijvlak van innerlijke overtuiging en dagelijkse keuzes, ontstaat leiderschap met richting.

Terug naar jezelf

Je hoeft geen andere leidinggevende te worden. Je moet vooral terug. Terug naar wat jou ooit dreef en naar wat voor jou betekenisvol is in deze fase van je leiderschap.

Want zonder innerlijk kompas kun je hard werken, loyaal zijn en veel dragen.

Maar werkelijk leiderschap begint pas wanneer je weer durft te kiezen vanuit wie jij bent.

👉 Wil je weten hoe je dat concreet doet, zonder te verzanden in de waan van de dag? Download dan mijn e-book "Wat altijd tijd tekort met je doet" en ontdek hoe je met de FOCUS-formule rust, structuur en eigenaarschap creëert.

Download dit e-book hier: https://www.onderwijskapitein.nl/aanvragen-e-book

Jouw dag, jouw koers, jouw leiderschap.

Ik wil vandaag afsluiten met jullie, als trouwe lezers van mijn blogs, een hele fijne jaarwisseling toe te wensen en alle goeds voor 2026. Laten we er samen een geweldig jaar van maken.