Zo Geef je Feedback die Iets in Beweging Zet
Feedback. Het klinkt als iets wat je gewoon even geeft of ontvangt. Maar wie ooit geprobeerd heeft om écht eerlijke en effectieve feedback te geven (of te ontvangen), weet dat het iets heel anders is dan een kunstje.
Feedback is communicatie. En communicatie doe je nooit in je eentje. Toch hoor ik in de praktijk vaak: “Ja maar, die ander luistert gewoon niet.” Of: “Ik heb het al gezegd hoor, maar hij doet er niks mee.”
Kijk je liever naar de video van dit blog?
Of luister je liever naar de podcast van dit blog?
Heel eerlijk? De ander is niet jouw grootste probleem. Jij bent zelf je belangrijkste beïnvloeder.
Effectief communiceren begint met de bereidheid om te kijken naar je eigen aandeel. Niet omdat jij schuldig bent, maar omdat jij het verschil kunt maken.
Feedback is een cadeautje
Goede feedback is geen sneer, geen evaluatie, geen aanval. Het is een cadeau. Een bijdrage aan iemands groei.
De kern?
Je geeft informatie terug waar de ander iets aan kan hebben.
Maar let op: een cadeautje komt het best aan in de juiste sfeer.
Is er geen veiligheid, dan ontstaat al snel weerstand.
Is er geen vertrouwen, dan worden jouw woorden makkelijk verkeerd begrepen.
Is er geen respect, dan voelt feedback al snel als kritiek.
Wil je dat feedback aankomt én iets in beweging zet? Zorg dan eerst voor de juiste bedding.
En vergeet niet: feedback is niet alleen voor de momenten waarop iets niet goed gaat. Geef het ook als iets juist wél goed gaat. Complimenten zijn krachtige feedback, en je kunt ze als leidinggevende bijna niet te veel geven.
6 Praktische Feedbacktips voor Leidinggevenden
Onderstaande tips helpen je om je feedbackvaardigheden naar een hoger niveau te tillen. Of je nu net begint als leidinggevende of al jaren meedraait.
1. Beschrijf alleen wat je ziet
Feedback moet gaan over waarneembaar gedrag, niet over interpretaties of conclusies.
Verschil?
Waarnemen = wat je ziet, hoort, ruikt of voelt.
Interpreteren = wat jij dénkt dat dat betekent.
Bijvoorbeeld:
“Ik zie dat je boos bent” = interpretatie.
“Je stem verhief, je ademde sneller en je gezicht werd rood” = waarneming.
Door feitelijk te blijven:
Vermijd je oordelen.
Verminder je misverstanden.
Verhoog je kans op echte impact.
2. Geef feedback zo snel mogelijk
Feedback werkt het beste als het vers is. Hoe langer je wacht, hoe groter de kans dat:
De ander zich het moment niet meer herinnert.
De emotionele lading verdwenen is (of juist gegroeid is).
Je feedback als mosterd na de maaltijd voelt.
Richtlijn:
Geef feedback liefst op dezelfde dag of uiterlijk de dag erna. Zo blijft het concreet en relevant.
3. Benoem ook wat het met jou doet
Feedback is niet neutraal. Gedrag van anderen doet iets met jou – en dat mag je best benoemen.
“Ik voelde me buitengesloten toen ik hoorde dat jullie al een besluit hadden genomen.”
Door jouw gevoel te delen, nodig je de ander uit tot bewustwording. Je maakt inzichtelijk wat het effect van zijn of haar gedrag is – niet als aanval, maar als spiegel.
4. Praat altijd vanuit ‘ik’
De ik-boodschap is een krachtige manier om feedback persoonlijk en zuiver te houden.
Waarom ‘ik’ werkt:
Je neemt verantwoordelijkheid voor je waarneming.
Je voorkomt dat de ander in de verdediging schiet.
Je maakt duidelijk dat het gaat over jouw beleving, niet over universele waarheid.
Voorbeeld:❌ “Jij luistert nooit.”
✅ “Ik merk dat ik het lastig vind om mijn verhaal te doen als jij me onderbreekt.”
Met ‘ik’ houd je het bij jezelf én open je de deur voor dialoog.
5. Geef feedback alleen als gedrag te veranderen is
Feedback is zinvol als het leidt tot beweging. En beweging is alleen mogelijk als gedrag veranderbaar is.
Je kunt iemand aanspreken op zijn luisterhouding, maar niet op zijn persoonlijkheid.
Check jezelf vooraf:
Gaat dit over gedrag of over karakter?
Is het redelijk om hier verandering in te vragen?
Kan de ander hier echt iets mee, of projecteer ik mijn eigen frustratie?
Kortom: geef feedback met het oog op groei, niet als dump van jouw irritatie.
6. Reflecteer op je eigen aandeel
Feedback geven confronteert jou ook met jezelf. Waarom raakt iets jou zo? Wat zegt dat over jou?
Een belangrijke oefening:
Stel jezelf na een situatie de vraag: “Wat raakt me precies, en wat zegt dat over mij?”
Je zult merken dat jouw frustratie zelden puur over de ander gaat. Je eigen normen, waarden, overtuigingen en ervaringen spelen een grotere rol dan je denkt.
Door hier bewust van te worden:
Word je minder snel getriggerd.
Geef je feedback vanuit rust in plaats van emotie.
Vergroot je je effectiviteit als leider.
Waarom feedback zelden lukt zonder zelfreflectie
Veel leidinggevenden geven feedback om iets bij de ander te veranderen. Maar echte verandering begint bij jezelf.
Zolang jij niet helder hebt:
Wat je precies waarneemt,
Wat dat gedrag met jou doet
En waarom het je raakt...
... blijft feedback steken op het niveau van vage kritiek of ongemakkelijke gesprekken.
Daarom is feedback geven ook een vorm van zelfleiderschap. Je moet je eigen binnenwereld kunnen lezen, begrijpen én verwoorden.
En dat is soms lastiger dan je denkt.
Een goede feedbackcultuur begint bij jou
Je kunt als schoolleider klagen over een team dat weinig zegt, elkaar niet aanspreekt of vermijdend is. Maar de vraag is:
Wat doe jij om het tegenovergestelde te bereiken?
Een veilige feedbackcultuur ontstaat niet vanzelf. Die bouw je op door:
Zelf het goede voorbeeld te geven.
Feedback te normaliseren als onderdeel van samenwerken.
Ruimte te geven aan de emoties die erbij horen.
Open te staan voor de terugkoppeling die jij zelf ontvangt.
Feedback is geen eenrichtingsverkeer. Als jij het geeft, moet je ook bereid zijn om het te ontvangen.
Tot slot: feedback is een vaardigheid, geen talent
Niemand wordt geboren als feedbackkampioen. Het is een vaardigheid die je ontwikkelt. Door te oefenen, te reflecteren, en door te vallen en op te staan.
Verwacht dus niet dat het meteen vlekkeloos gaat. Maar wees wel vastbesloten om er beter in te worden. Want uiteindelijk plukt niet alleen je team daar de vruchten van – ook jij als leider groeit ermee.
Wil je effectiever leren communiceren en groeien in jouw leiderschap door feedback verantwoord in te zetten?
Ik help je graag. In mijn training Feedback in het Onderwijs leer je hoe je:
feedback geeft zonder drama,
het gesprek voert vanuit gelijkwaardigheid,
en een cultuur creëert waarin feedback wérkt.
Want leiderschap begint met luisteren. Ook naar jezelf.
Heb je vragen over dit blog of over mijn aanbod om jou verder te helpen in je leiderschap? Vul dan het onderstaande formulier in en ik reageer binnen 24 uur.
René Rensen I De Onderwijskapitein
"Voor leidinggevenden die liever sturen dan verzuipen"
Ik ben mentor voor leidinggevenden in het onderwijs. Voel jij je soms overweldigd door de constante stroom aan taken en verantwoordelijkheden? Heb je het gevoel dat je meer aan het blussen bent dan aan het sturen? Dan moet je bij mij zijn!